Tư Vấn

Đặc trưng của Không khí tâm lý

Trạng thái tập thể: là tâm trạng của các thành viên trong tập thể, cho biết mức độ thỏa mãn các nhu cầu tập thể, nguyện vọng & mức độ tương hợp của các thành viên trong tập thể.

Cơ chế sinh ra bầu không khí tâm lý: lây lan (lây truyền). Lây lan tâm lý là hiện tượng phổ biến trong hầu hết tổ chức, tập thể. Lây lan được hiểu là hiện tượng cá nhân/nhóm người có những tác động cảm xúc lên cá nhân/nhóm người khác trong tập thể. Kết quả của lây lan tâm lý tạo nên trạng thái xúc cảm chung cho cả tổ chức, tập thể. Ảnh hưởng của nó có thể tích cực hoặc tiêu cực tùy vào nguyên nhân gây ra và hệ quả nó mang lại cho tổ chức, tập thể.

Biểu hiện của Không khí tâm lý

Không khí tâm lý là kết quả phản ánh những điều kiện tâm lý, quản lý tổ chức và cơ sở vật chất trong hoạt động cùng nhau, trong thái độ của con người với nhau. Nó biểu hiện thông qua mối quan hệ giữa cá nhân và nhóm. Tuy nhiên, Không khí tâm lý không phải là tổng thể các phẩm chất cá nhân của từng thành viên. Chẳng hạn như ở trong bầu Không khí tâm lý tập thể thân thiện, hòa đồng, sẽ có một vài thành viên có kiểu tính cách thiên về ưu tư, điềm tĩnh cũng chịu sự ảnh hưởng của không khí tâm lý chung, họ trở nên khá vui vẻ, hoạt bát tại nơi làm việc.

Yếu tố ảnh hưởng đến Không khí tâm lý

Hoàn cảnh sống, biến cố xã hội, hoạt động của các thành viên trong nhóm, mối quan hệ trong tập thể.

Người lãnh đạo (lề lối, phong cách…)

Bản thân tính chất lao động, mức lương, uy tín nghề nghiệp, vị trí công tác, khả năng quan hệ với người khác, đặc điểm cụ thể nghề nghiệp.

Chỉ tiêu đánh giá

• Sự tín nhiệm và đòi hỏi cao của các cá nhân trong nhóm. Đòi hỏi cao ở đây không phải là tính thách thức hay khiêu khích. Nó mang tính chất tôn trọng của các thành viên trong tập thể với nhau. Anton Makarenko – nhà giáo dục nổi tiếng của Liên bang Xô Viết đã khẳng định: “Tôn trọng tức yêu cầu cao” – yêu cầu với mong muốn và niềm tin rằng cá nhân sẽ phấn đấu để đạt được mục tiêu chứ không phải yêu cầu cao để phủ nhận năng lực hay vùi dập nỗ lực của người đó.

  Tính chất của sự phê bình và tự phê bình trong nhóm. Phê bình với ý nghĩa gốc của nó là nhìn nhận bất kỳ vấn đề, sự việc xảy ra trên hai mặt: tích cực và tiêu cực, được và chưa được. Tính chất phê và tự phê nếu mang nghĩa tích cực, nhằm mục đích xây dựng sẽ là tiêu chí đánh giá bầu Không khí tâm lý lành mạnh, Ngược lại, nếu tổ chức, tập thể phê và tự phê theo hướng cố ý tìm kiếm, chỉ trích khuyết điểm, che giấu những hạn chế, những mặt chưa tốt… sẽ làm bầu Không khí tâm lý tập thể nặng nề, ảnh hưởng tiêu cực đến các thành viên.

  Tính chất mối quan hệ trong nhóm. Các mối quan hệ trong tập thể tổ chức mang tính tích cực, các thành viên thấu hiểu, chia sẻ công việc cùng nhau; thông cảm, giúp đỡ trong quá trình thực hiện công việc… là yếu tố quan trọng tạo nên bầu Không khí tâm lý tập thể tích cực. Nếu tập thể thiếu tính dân chủ, quản lý chuyên quyền, các thành viên thiếu sự quan tâm lẫn nhau, tập trung hoàn toàn vào công việc được giao, không quan tâm đến đồng nghiệp… sẽ làm bầu không khí chung chùng xuống, có thể gây gián đoạn trong công việc vì vốn dĩ mỗi cá nhân trong một tổ chức là những mắt xích được gắn lại với nhau vì mục tiêu chung.

• Mức độ thống nhất về mục đích, hoạt động của nhóm. Một nhóm, tập thể có sự thống nhất về mục đích, hoạt động; các thành viên hiểu và hỗ trợ nhau trong công việc cùng hướng đến mục tiêu chung là cơ sở để xác định bầu không khí tâm lý lành mạnh.

  Sự ổn định về tổ chức và phương thức hoạt động. Một tổ chức, tập thể có cơ cấu tổ chức ổn định về nhân sự, phân công công việc, cơ chế khen thưởng, xử lý vi phạm rõ ràng, minh bạch và được duy trì ổn định sẽ tạo điều kiện cho các thành viên yên tâm công tác, tập trung vào công việc và tự tin thể hiện năng lực, mức độ sáng tạo… Nếu tổ chức có quá nhiều sự thay đổi về nhân sự cũng như chính sách sẽ làm các thành viên không hình thành được niềm tin cũng như sự yên tâm. Đây là yếu tố cản trở quá trình hình thành và phát triển bầu không khí tâm lý lành mạnh.

Điều kiện xây dựng bầu Không khí tâm lý lành mạnh

Để xây dựng bầu Không khí tâm lý tập thể tích cực, người lãnh đạo cần chú ý đến các mối quan hệ giữa các cá nhân trong tập thể, cần tạo điều kiện để các thành viên được làm việc chung, từ đó thông cảm, hiểu nhau hơn.

Bên cạnh sự phân công trách nhiệm công việc rõ ràng, cần nhấn mạnh các giá trị hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau trong công việc.

Lưu ý về giai đoạn, tính chất và mức độ phát triển của tổ chức, tập thể để có phong cách lãnh đạo phù hợp

Thận trọng trong nhận xét, đánh giá, phê bình, khen thưởng… cấp dưới. Phối hợp lấy ý kiến, tạo môi trường dân chủ trong quá trình giải quyết các vấn đề của tổ chức, tập thể.